NMN (Nikotinamid Mononükleotid - Yaşlanmanın sonu mu geliyor?
NMN (Nikotinamid Mononükleotid - Yaşlanmanın sonu mu geliyor?
Anti-aging (yaşlanmayı geçiktirme) ya da uzun ömürle (longevity) ilgili konulara meraklıysanız, Profesör David Sinclair'in adını mutlaka duymuşsunuzdur. David Sinclair,1999 yılından beri Harvard Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde insan ömrünü uzatma (longevity) konusunda araştırmalarını sürdüren bir bilim insanı. Sinclair'in yaşlanmayı tersine çevirme ve insan ömrünün nasıl daha uzun kılınabileceğine dair araştırmaları, çoğu insanın ölmeden önceki son yıllarını genelde hasta olarak geçirdiklerini fark etmesi ve bunun nedenini araştırmasıyla başlamış. İnsan ömrünün düşünülenden daha uzun olduğunu ve 90 yaşına geldiğimizde de tenis oynayabilecek kadar çevik ve sağlıklı olabileceğimize dair hayalini gerçekleştirmek için yola çıkan Sinclair, yaptığı bilimsel araştırmalarla bu hayalin gerçek olabileceğini gösteriyor. Sinclair, insan ömrünü uzatma çabasının ardındaki motivasyonunun ölümsüzlük iksirini bulmak değil, insanın ileri yaşlarında da daha sağlıklı, dinç ve üretken olmasını sağlamak olduğunun altını çiziyor.
Neden yaşlanıyoruz?
Dünya Sağlık örgütü 2019 yılında ilk kez yaşlılığı tıbbi bir problem olarak tanımladı. Bu tanımlamanın ardındaysa bedendeki sistemlerin yaşlılıkla birlikte fonksiyonlarını düzgün gerçekleştirememesi ve dolayısıyla çeşitli engel ve hastalık durumlarının ortaya çıkması yer alıyor. Sinclair, bu tanımlama üzerinden, yaşlanmanın da tıpkı diğer hastalıklar gibi önlenebilir ve tedavi edilebilir olduğunu savunuyor. Sinclair, insan ömrünün bundan binlerce yıl önce, doğayla daha uyumlu bir yaşam sürdürürken daha uzun olduğunu ve çevresel koşulların değişmesinin insan ömrünü kısalttığını söylerken; insanın yaşadığı çevreyi değiştirmesinin, doğal olandan yapayolana doğru evrilişinin ve doğayla olan bağlantısını kaybetmesinin, yaşlanma olgusunu da doğal bir süreç olmaktan çıkarıp, hastalıklarla ve beceri yitimiyles onuçlanan bir durum haline getirdiğini belirtiyor. Sinclair, bedenimizde genetik ve epigenetik olmak üzere iki tür bilgi akışı olduğunu öylüyor. Epigenetik bilgiler, genetik bilgilerin nasıl işleneceğini ve hücre tarafından nasıl okunacağını yöneten yapıların ve süreçlerin tamamını oluşturuyor. Genetik bilgileri barındıran genomlarımız hücre oluşumunda rol oynuyor ve her bir hücrenin ne hücresi olacağını, görevlerinin ve fonksiyonlarının neler olacağını belirliyor. Her hücremizdeki genetik bilgi, yani DNA'mız aynı olsa da, bir karaciğer hücresini beyin hücresinden ayıran ya da döllenmiş bir yumurtanın milyonlarca kez bölünerek neye dönüşeceğini belirleyen şey, yani hücrelerimizi farklılaştıran şey epigenomumuz. Sinclair araştırmalarına dayanarak, yaşlanmamıza sebep olan şeyin, epigenomumuzda saklı olduğunu söylüyor. Sinclair, yaş aldıkça bedendeki tüm hücrelerin çevresel faktörlerden etkilenerek bozulabildiğini ve işlevlerini yitirdiklerini söylüyor. Herhangi bir hücrenizi içinde binlerce bilgi barındıran bir CD gibi düşünebilirsiniz. Yaşlılıkta, zamanla birlikte bu CD yüzeyinde çizikler meydana gelir ve CD işlevini yitirebilir. Ancak yine de içindeki tüm bilgiler saklı tutulur. Sinclair tam da bu noktada, CD üzerindeki çizikleri düzelterek yeniden çalışmasına olanak sağlamanın, dolayısıyla zamanla eskiyen, bozulan ya da zarar gören hücrelerin yenilenerek fonksiyonel hale getirilmesinin mümkün olduğunu söylüyor.
Hücre genomunun yapısını koruyan ve iyileştiren kimyasal: NMN
Sinclair, yaptığı araştırmalarda, insan bedeninde genomlardaki bilginin korunmasını sağlayan ve zarar görmesini önleyen, ancak yaş aldıkça miktarı azalan NMN isimli bir kimyasalın bulunduğunu söylüyor. NMN kimyasalı hücrelerin fonksiyonlarını düzgün şekilde yerine getirebilmesini ve yaşlılığa sebep olan çevresel faktörlerden hücrelerin korunmasını sağlıyor. Dolayısıyla NMN ve benzeri hücre genomunu koruyan kimyasalların salınımını artırmak, hücrelerin zarar görmesini engelleyerek yaşlanmayı geciktirmeye yardımcı olabiliyor.
NMN'ye Bir Bakış: Temel Bilgiler, Faydalar ve Son Araştırmalar
Nikotinamid mononükleotid veya NMN, uzun ömürlülüğü ve yaşla birlikte genel sağlığı desteklemedeki rolüyle popülerlik kazanan umut verici bir bileşiktir. NMN'nin en iyi bilinen işlevlerinden biri, vücudumuzdaki her hücrenin ihtiyaç duyduğu hayati bir koenzim olan NAD+'ya (nikotinamid adenin dinükleotid) hızla dönüştürülebilme yeteneğidir.
Esasına rağmen, NAD+ seviyelerinin yaşla birlikte azaldığı bilinmektedir, bu da hızlandırılmış yaşlanma riskini ve yaşa bağlı bozuklukların gelişimini veya ilerlemesini artırır. NAD+ seviyelerini özellikle sonraki yaşamda yüksek tutmak, yaşlanma sürecinin yönlerini yavaşlatmaya ve her geçen yıl hücrelerimizi ve organlarımızı sağlıklı tutmaya yardımcı olabilir.
NMN'nin Önde Gelen Faydaları
NMN, NAD+ seviyelerini doğrudan artırmanın yanı sıra, yaşla birlikte genellikle bozulan sağlık belirteçlerini iyileştirme üzerindeki etkileri de incelenmiştir. NMN ile ilgili çalışmaların çoğu hayvanlarla veya hücre bazlı kültürlerle yapılmış olsa da, bazı son denemeler bileşiğin insanlardaki etkilerini ve faydalı sonuçlarla test etti.
1. Uzun Ömürlülüğü Desteklemek
Yaşlandıkça, mitokondrilerimizin - hücrelerimizin enerji üretim merkezlerinin - işlevi azalır, bu da büyük ölçüde NAD+ seviyelerindeki karşılık gelen düşüşten kaynaklanmaktadır. Yaşlanan hücreler sonunda hücresel yaşlanma adı verilen bir duruma zorlanır, bu da hücrelerin bölünmeyi durdurduğu ve işlevini kaybettiği anlamına gelir. Ancak yaşlanan hücreler vücudu terk etmez - yaşlanma sürecinde önemli bir rol oynayan, zararlı bir enflamatuar bileşik dizisi oluşturan "zombi benzeri" bir durumda kalırlar.
NMN, NAD+'nın birincil öncüsü olduğundan, onunla takviye etmek, yaşla birlikte ortaya çıkan hücresel ve mitokondriyal düşüşü ve işlev bozukluğunu azaltmanın yararlı bir yolu olabilir.
2. Bilişsel Fonksiyonu Destekler
Beyin NAD+ seviyelerindeki bir azalma, yaşla birlikte bilişsel fonksiyonun azalmasına neden olduğu düşünülen mitokondriyal fonksiyonun bozulmasına yol açabilir. NAD+ seviyelerini NMN aracılığıyla yenilemek bu işlev bozukluğunu önleyebilir.
3. Sağlıklı Kilo Yönetimi
Aşırı vücut ağırlığı her yaşta gelişebilse de, yaşlı yetişkinler, metabolizma yavaşladıkça ve vücut kompozisyonu yağsız kas yerine yağı tercih edecek şekilde değiştirildiğinden, yaşa bağlı kilo alımına özellikle duyarlıdır. Obez bireylerin hem NAD+ seviyelerinde hem de ATP (enerji) üretiminde azalma olduğundan, NAD+'yı NMN aracılığıyla yenilemek, sağlıklı bir kiloyu korumak için metabolik yolları iyileştirirken bunu tersine çevirmeye yardımcı olabilir.
4. Geliştirilmiş Metabolik Belirteçler ve Fiziksel Sağlık
Yaşla birlikte değişme eğiliminde olan metabolik belirteçler, bozulmuş metabolik sağlık için önemli risk faktörleri olan glikoz ve insülin kontrolü ve lipid profillerini içerir.
5. Üreme Sağlığını Destekler
NMN'nin kadınların 50'li yaşlarına kadar canlı gebelikleri sürdürmelerine yardımcı olabileceğini düşünülmektedir. Gelecekte, düşük doz NMN takviyesinin doğurganlığı artırmanın ve artan yaşla gebelikleri desteklemenin invaziv olmayan ve düşük riskli bir yolu olabileceğini görebiliriz. Umut verici olsak da, NMN'nin orta yaşlılarda ve ötesinde doğurganlığa gerçekten fayda sağlayıp sağlamadığını görmek için insan klinik denemelerinin daha hızlandırılması gerekecek.
Önemli Çıkarımlar:
- NMN, vücudun tüm hücrelerinde yaşla birlikte azalan ve yaşa bağlı birçok durumdan sorumlu olan gerekli bir koenzim olan NAD+'nın öncüsüdür.
- Ek NMN'nin temel faydaları arasında uzun ömürlülüğü, sağlıklı vücut ağırlığını, metabolik belirteçleri, bilişsel işlevi ve üreme sağlığını destekler.
- NMN'nin kandaki NAD+ seviyelerini etkili bir şekilde yükseltiği ve insanlarda önemli yan etkiler sergilemediği gösterilmiştir.